Нази Мешвелиани – Заслуженный журналист Грузии, член сети женщин-медиаторов Южного Кавказа, редактор газеты “Триалети”, очевидец превратностей абхазской войны, обошла пешком передовые огневые позиции; Не раз смотрела смерти в глаза … Опубликовала сборник «Командировка со слезами», в которой отражены сладкие и горькие дни войны. По словам самого автора, новеллы, вошедшие в этот сборник, созданы на основе документальных материалов. Предлагаем одну из новелл.
Джулия.
«Он врага не убивает, обуздав его дерзанье.
Если хочешь быть отважным, помни это назиданье!»
Шота Руставели
Село Киндги пустует уже больше месяца. Напрасно ждали дома хозяев, они куда-то исчезли, оставив кров. Природа притихла в ожидании худшего. В конце пустой деревни стоял Душетский батальон, стоял и готовился к следующему бою. Вокруг воцарилась могильная тишина…
Смотришь на прекрасную природу Абхазии, богатство, накопленное человеческим трудом, и бесконечно хочется думать о жизни; Забываешь, что вокруг идет война со своей суровой и безжалостной природой – если бы не теплый, влажный ветерок, который приносит горький запах свинца.
Тишина. Ее мгновенно нарушает возобновление где-то поблизости позиционных боев. Идет война и у нее свой неписаный закон – успей, прежде чем успеют, убей, прежде чем тебя убьют. Как вы отнесётесь к пленнику, попавшему в ваши руки, зависит только от человеческой морали. Христианское обращение с пленными не менее мужественно, чем сражение на позиции под огнем.
Джулия была захвачена солдатами Душетского батальона во время одного из боевых действий и сейчас ее должны были обменять на грузин, застрявших в захваченных абхазами селах. Джулия высокая и красивая женщина, каштановые волосы спадают на плечи, ей двадцать пять лет, но выглядит старше – это отпечаток войны, на лице у женщины выражено смешанное чувство печали, отвращения, гнева, недоверия и страха. Она не знает, когда начнутся неприятности, когда ее оскорбят, но, к ее удивлению, никто не собирается причинить ей вреда, наоборот, стоят и улыбаются ей неухоженные и бородатые бойцы-грузины. Джулия согнулась в плечах, сидит, неловко ей, темное платье еле скрывает колени, женщина думает обо всем и ни о чем, неспокойно на душе – мать больна.
– Какие у нее красивые ножки, – сказал Реваз Берианидзе, – не была б врагом, привел бы к матери.
– Веди, брат, веди, все равно, все невесты – враги свекрови, – шутит Тенгиз.
Тенгиз Гоголадзе командир разведывательного взвода Душетского батальона.
Пришло время обеда, Нана Месхия и Лела Чинчараули особо стараются, чтобы бедный военный обед выглядел красиво. Тенгиз удивлен, куда там думать о красоте – нечего есть, кроме надоевших тушенок (эти тушенки вместо чеснока заправляют каким то растением) .
После обеда девушки нагрели воду для Джулии, искупали ее, дали тщательно хранимое белье и накормили вареной курицей. Ребята так и не поняли, где они ее достали.
Женщину подбодряют – скоро увидишь больную мать, а пленнице все еще не верится, что вернется в деревню невредимой. Она работала учительницей в родном селе.
Ночью Гоглидзе сам стоял на страже – а вдруг кто-то обидит девушку.
– Тенгиз, почему так хорошо относишься ко мне?
– У меня тоже есть семья, – и протянул Джулии фотографию.
– Хорошая у тебя семья, молодец! – Похвалила женщина.
– Джулия, как ты думаешь, кто победит? – Спросил Гоглидзе.
– Я думаю, в этой войне победителем станет третья сила, в обеих случаях.
Незабываемые, полные болью два дня провела абхазка в Душетском батальоне, на третий день решили перевезти ее на машине. Начальник штаба куда-то исчез. Высокий брюнет Малхаз Чикаидзе собрал букет, сидел и усердно плел веночек, потом надел на Джулию – идет, очень идет, – улыбнулся, «Эх, если б не война,- подумал он, – кто бы упустил такую красавицу!»
Малхаз Чикаидзе погиб 2 июля вместе с Наной и Лелой.
– Тенгиз, завяжи мне глаза, чтоб я могла поклясться, что не видела ничего.
– Так и собирались, что поделаешь, идет война…
Граница закончилась и машина остановилась, Тенгиз развязал глаза женщине, сердце забилось у обеих, еще несколько минут и они разойдутся в разные стороны.
«Боже, как хорошо, возвращаюсь невредимой!»
– Если живы останемся, обязательно найду тебя, оставь адрес, – Тенгиз снял шарфик и отдал ей.
Попрощались. Джулия одна продолжила путь.
Ровно через два дня в Душетский батальон пришли пятьдесят грузин и пришедший последним передал Тенгизу Гоглидзе чистый, сложенный шарфик…
P.S. Как выяснилось позже, Джулия оказалась сестрой высокопоставленного военного чиновника. Именно этим фактом была обусловлена такая необычная пропорция обмена пленными: один на пятьдесят…
ახლაგაზრდა ჟურნალისტი ქალი, ნაზი მეშველიანი აგხაზეთის ომის პერიპეტიების თვითმხილველია. ფეხით აქვს შემომოვლილი მოწინავე, საცეცხლე პოზიციები; არა ერთხელ ჩაუხედავს სიკვდილისთვის თვალებში.
ნაზი მეშველიანმა გამოსცა კრებული, რომელშიც ფრონტული ნოველები და ომის ტკბილ-მწარე დღეების გამოძახილია აღბეჭდილი. გთავაზობთ მის ერთ-ერთ ნოველას.
ჯულია
„ოდეს მტერსა მოერიო, ნუღარ მოჰკლავ, დააყოვნე,
გინდეს სრული მამაცობა ესე სიტყვა დაიხსომე “
შოთა რუსთაველი
სოფელი კინდღი თვეზე მეტია, რაც დაცარიელდა. სახლები ამაოდ ელოდნენ პატრონებს, ისინი კი სადღაც გახიზნულიყვანენ და კარმიდამო მიეტოვებინათ, ბუნება უარესის მოლოდინში გარინდულიყო. უკაცრიელი სოფლის ბოლოს დუშეთის ბატალიონო იდგა, იდგა და მორიგი ბრძლოლისათვის ემზადებოდა. ირგვლივ სამარისებული სიჩუმე ჩამოწოლილიყო. ..
ათვალიერებ აფხაზეთის უმშვენიერეს ბუნებას, ადამიანის ჯაფით მოგროვებულ დოვლათს, დაუსრულებლად გინდა იფიქრო სიცოცხლეზე; გავიწყდება, რომ გარშემო ომია, თავისი მკაცრი და დაუნდობელი ბუნებით;- რომ არა თბილი, ნოტიო ნიავი, რომელსაც ტყვის მწარე სუნი მოაქვს.
წუთით ჩამოვარდნილ სიჩუმეს, სადღაც, შორიახლოს პოზიციური ბრძოლის განახლება არღვევს. ომია და მას თავისი დაუწერელი კანონი გააჩნია- დაასწარი, სანამ დაგასწრებდნენ, მოჰკალი სანამ მოგკლავდნენ. როგორ მოექცევი შენს ხელში მყოფ ტყვეს, მხოლოდ ადამიანის ზნეობაზეა დამოკიდებული. ტყვესთან ქრისტიანული მოპყრობა არანაკლები ვაჟკაცობაა, ვიდრე პოზიციაზე ტყვიის ქარ-ცეცხლში ბრძოლა.
ჯულია, ერთ- ერთი საბრძოლო ოპერციის დროს ტყვედ აიყვანეს დუშეთის ბატალიონის მეომრებმა და ახლა აფხაზების მიერ დაკავებულ სოფლებში ჩარჩენილ ქართვლებზე უნდა გადაეცვალათ. ჯულია მაღალი და ლამაზი ქალია, წაბლიფერი თმები მხრებზე გადამოყრია, ოცდახუთი წლისაა, მაგრამ უფრო ასკოვანი ჩანს _ ომს თავის კვალი დაუმჩნევია მისთვის, ახლა ქალის სახეზე დარდი, ზიზღი, სიბრაზე, უნდობლობა და შიში ერთად შეზავებულა. არ იცის როდის დაიწყება უსიამოვნება, როდის მიაყენებენ შეურაცხოფას, მაგრამ, მისდა გასაოცრად, ავს არავინ უპირებს, პირიქით, დგანან და უღიმიან, ‘’მოუვლელი და წვერგაბურძგნილი’’ ქართველი მეომრები. მხრებში მოხრილი ჯულია, უხერხულად ზის, მუქი კაბა ფეხებს ძლივს უმალავს, ქალი ფიქრობს ყველაფერსა და არაფერზე, ავადმყოფი დედის დარდი არ ასვენებს.
_რა ლამაზი ფეხები აქვს, თქვა რევაზ ბერიანიძემ, -მტერი რომ არ იყოს, დედაჩემს რძლად მივუყვანდი.
_მიუყვანე, მერე, ბოშო დედამთილისთვის მაინც მტერია ყველა რძალი_ ოხუნჯობს თენგიზი.
თენგიზ გოგლიძე, დუშეთის ბატალიონის სადაზვერვო ოცეულის მეთაურია. მალე სადილობამაც მოაწია, განსაკუთრებით ნანა მესხია და ლელა ჭინჭარაული ცდილობენ, ღარიბული სამხედრო სადილი, ლამაზად მაინც გამოჩნდეს. თენგიზი გაკვირვებულია, მობეზრებული „ტუშენკების“ მეტი არაფერი გააჩნიათ და სილამაზე რა მოსატანია (ყელში ამოსულ იმ ‘’ტუშონკებს,’’ ნივრის ნაცვლად, რაღაც მცენარით კმაზავდნენ). ნასადალევს გოგოებმა ჯულიას წყალი გაუცხელეს, აბანავეს, საგულდაგულოდ შენახული თეთრეულიც მისცეს და მოხარშული დედალიც საიდან მოართვეს, ბიჭებმა ვერ გაიგეს.
ქალს ამხნევებდნენ- მალე ნახავ ავადმყოფ დედასო, ტყვე ბოლომდე ვერ დარწმუნებულიყო, რომ მალე მის სოფელში უვნებელი დაბრუნდებოდა. თავის მშობლიურ სოფელში ის მასწავლებლად მუშაობდა.
გოგლიძე ღამის ყარაულს ვერ ენდო და თვითონ დადგა სადარაჯოზე_ გოგოს არავინ აწყენონოსო. თენგიზ, რატომ მექცევი ასე კარგად?!-
_იმიტომ, რომ მეც მაქვს ოჯახი_და ფოტოსურათი მიაწოდა ჯულიას,
_კარგი ცოლ-შვილი გყოლია, ყოჩაღ! შეაქო ქალმა.
- ჯულია, შენი აზრით ვინ მოიგებს?!- შეეკითხა გოგლიძე.
- ამ ომში, გამარვებული, როგორც ვხედავ მეასმე ძალა იქნება, ორივე შემთხვევაში.
დაუვიწყარი, ტკივილიანი ორი დღე გაატარა აფხაზმა ქალმა დუშეთის ბატალიონში, მესამე დღეს გადაწყვიტეს, მანქანით გადაეყვანათ, შტაბის უფროსი სადღაც გაქრა, მაღალ, შავგრემან მალხაზ ჭიკაიძეს თაიგული შეეკრა, იქვე ჩამომჯდარიყო და გულმოდგინედ წნავდა გვირგვინს, მერე ჯულიას თავზე დაადგა; გიხდება, ნამდვილად გიხდება,- გაუღიმა, „ეჰ, ომს რა ვუთხარი, თორემ შენ ხელიდან გასაშვები გოგო არ ხარ!“
მალხაზ ჭიკაიძე 2 ივლისს დაიღუპა, ნანასთან და ლელასთან ერთად.
_თვალები ამიკარი თენგიზ, დასაფიცარი რომ მქონდეს ჩვენებთან არაფერი დამინახია-თქო, უთხრა ჯულიამ.
-შენ, რომ არ გეთქვა, მაინც ასე ვაპირებდი, რას იზამ, ომია..
საზღვარი დამთავრდა და მანქანაც გაჩერდა, თენგიზმა ქალს სახვევი მოხსნა, გული აუჩქროლდა ორივეს, რამდენიმე წუთიც და ისინი სხვადასხვა მხარეს აღმოჩნდებიან.
„რა კარგია, ღმერთო, უვნებელი მივდივარ სოფელში“.
_, თუ ცოცხლები გადავრჩით, აუცილებლად გნახავ, მისამართი დამიტოვე_თენგიზმა ყელსახვევი მოიხსნა და ჯულიას მისცა
ერთმანეთს გამოემშვიდობნენ, ჯულია მარტო გაუდგა გზას.
ზუსტად ორი დღის შემდეგ, ორმოცდაათზე მეტი ქართველი მიადგა დუშეთის ბატალიონს და ბოლო კაცმა გარეცხილი, დაკეცილი ყელსახვევი გადასცა თენგიზ გოგლიძეს…
P.S. როგორც მერე გაირკვა, ჯულია მაღალი ჩინის სამხედრო პირის და ყოფილა, სწორედ ამ ფაქტმა, განაპირობა ტყვეთა გაცვლის ესოდენ უჩვეულო პროპორცია: ერთი ორმოცდაათზე…
Comment here